- کوهنوردان در معرض خطر ابتلا به بیماری ارتفاع یا کوه گرفتگی هستند.
- بیماری ارتفاع در اثر صعود خیلی سریع ایجاد می‌شود که بدن زمان کافی برای سازگاری با کاهش اکسیژن و تغییرات فشار هوا ندارد.
- علائم آن شامل سردرد، استفراغ، بی‌خوابی و کاهش عملکرد و هماهنگی است.
- در موارد شدید، می‌تواند مایع در ریه‌ها، مغز یا هر دو جمع شود که ممکن است، کشنده باشد.
- گزینه‌های کمک‌های اولیه عبارتند از فرود آمدن فوری، داروها و استفاده از اکسیژن یک ظرف قابل حمل.
درباره بیماری ارتفاع
کوهنوردان در معرض خطر ابتلا به بیماری ارتفاع (که به عنوان بیماری کوه گرفتگی نیز شناخته می‌شود )هستند. اگر شروع آن نادیده گرفته شود ممکن است مضر یا حتی کشنده باشد. این به دلیل افزایش سریع ارتفاع است که به بدن زمان کافی برای سازگاری با کاهش اکسیژن و تغییرات فشار هوا نمی‌دهد و باعث hypobaric hypoxia (عدم رسیدن اکسیژن به بافت‌های بدن )می‌شود.
در موارد شدید، مایع در ریه‌ها، مغز یا هر دو جمع می‌شود. در ارتفاع متوسط (1500 تا 2500 متر از سطح دریا )این بیماری بعید است، اما محال نیست. بیماری حاد کوه گرفتگی پس از حداقل چهار ساعت گذراندن در ارتفاع بیش از 2000 متر ایجاد می‌شود. صعود به ارتفاعات بیش از 2500 متر می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم از جمله سردرد و استفراغ شود.
مردان به دلایل ناشناخته بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به بیماری کوه گرفتگی هستند. مهم است که به یاد داشته باشید که جوان بودن و تناسب اندام خطر ابتلا را کاهش نمی‌دهد و فقط به این دلیل که در گذشته بیماری ارتفاع را تجربه نکرده‌اید، به این معنی نیست که در طول صعودهای آینده از این بیماری مصون هستید. تنها روش مطمئن پیشگیری، صرف زمان کافی برای صعود است.
مقاله ” 3 تفاوت ماشین آفرود و ماشین آنرود ” را نیز بخوانید!
علائم کوه گرفتگی
علائم اولیه بیماری ارتفاع شامل موارد زیر است:
- سردرد
- بی‌حالی
- افت عملکرد
- عدم هماهنگی
- بی‌خوابی
- از دست دادن اشتها
- سرگیجه
- حالت تهوع
- استفراغ
بیماری کوه گرفتگی شدید
دو نوع اصلی بیماری شدید ارتفاع وجود دارد: اِدم ریوی در ارتفاع بالا (مایع درون ریه) و اِدم مغزی در ارتفاع بالا (مایع درون مغز). در بیشتر موارد، هر دو حالت به طور همزمان رخ می‌دهند. فرد مبتلا به اِدم ریوی در صورتی که ریه‌هایش با مایعات زیاد پر شودُ ممکن است ریه خود را از دست دهد.
علائم بیماری شدید ارتفاع عبارتند از:
- تنگی نفس
- تپش قلب
- رنگ آبی پوست و ناخن به دلیل کمبود اکسیژن (سیانوز)
- سرفه‌های مکرر به دلیل وجود مایع در ریه‌ها
- خلط که ممکن است کف آلود یا صورتی متمایل به خون از بافت آسیب دیده ریه باشد
- رفتار غیرمنطقی، مانند امتناع از تایید علائم
- ناتوانی در نشستن یا راه رفتن در یک خط مستقیم
پیشگیری از بیماری کوه گرفتگی
بهترین راه برای پیشگیری از بیماری ارتفاع، صعود آهسته است. هنگامی که بیش از 3000 متر بالاتر از سطح دریا قرار گرفتید، فقط 300 متر یا کمتر در روز پیشروی کنید. به ازای هر 1000 متر بعدی، حتماً یک روز بیشتر استراحت و سازگاری داشته باشید.
موارد دیگر برای پیشگیری از بیماری ارتفاع عبارتند از:
- قبل از سفر برای کسب اطلاعات و مشاوره به پزشک مراجعه کنید.
- برخی از کوهنوردان بر این باورند که یک رژیم غذایی پر کربوهیدرات قبل از رفتن به کوهنوردی به کاهش خطرات کمک می‌کند.
- تمام وسایل کمک‌های اولیه ضروری از جمله داروها را بسته‌بندی کنید.
- شواهد قابل توجهی برای اثربخشی استازولامید به عنوان یک پیشگیری کننده وجود دارد. اگر به مکان مرتفعی صعود می‌کنید و زمانی برای تنظیم ندارید، بسیار مفید است. از داروهای استنشاقی Salmeterol و حتی داروهای مشابه ویاگرا برای جلوگیری از تجمع مایع در ریه ها استفاده کنید.
- به یاد داشته باشید که داروهایی مانند nifedipine و دگزامتازون بهتر است به عنوان درمانی برای بیماری خفیف کوه گرفتگی استفاده شود، نه به عنوان یک اقدام پیشگیری. این داروها می‌توانند علائم هشداردهنده اولیه را پنهان کنند.
- فقط با راهنمایان مجرب صعود کنید.
- مصرف مایعات را افزایش دهید. ممکن است هر روز به هفت لیتر نیاز داشته باشید.
- از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید.
- از قرص‌های خواب‌آور نباید استفاده کرد، زیرا به دلیل اثر تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی می‌توانند منجر به افزایش hypoxia شوند.
- توجه داشته باشید که اگر قبلاً کوه گرفتگی را تجربه کرده‌اید، در معرض افزایش خطر ابتلا به این بیماری هستید.
مقاله ” 11 هک کمپینگ ضروری برای هر ماجراجویی ” را نیز بخوانید!
کمک‌های اولیه برای بیماری کوه گرفتگی
از «حلقه دوستان» استفاده کنید، زیرا به احتمال زیاد از تایید علائم بیماری ارتفاع خودداری خواهید کرد. برای کوهنوردان آسیب دیده غیرعادی نیست که سرسختانه از فرود امتناع کنند.
اگر یکی از افراد تیم شما علائم بیماری ارتفاع را نشان می‌دهد، کمک‌های اولیه که می‌توان انجام داد، عبارتند از:
- بالاتر نروید، کمپ بزنید و صبر کنید تا علائم فروکش کنند. این ممکن است چند روز طول بکشد.
- مطمئن شوید که از الکل و سیگار اجتناب می‌کند.
- به او آسپرین یا پاراستامول در دوزهای توصیه شده معمول بدهید.
- او را تشویق کنید که هر چند دقیقه یکبار نفس عمیق بکشد تا سطح دی اکسید کربن در خونش کاهش یابد.
- دوزهای توصیه شده داروی دگزامتازون را به او بدهید.
- در موارد شدید بیماری ارتفاع، فوراً فرود آیید. فرود حدود 500 متر تا 1000 متر را هدف قرار دهید.
- برای کاهش خطر تجمع مایعات به او داروهای ادرارآور بدهید.
- اکسیژن را از یک سیلندر اکسیژن قابل حمل وارد کنید.
درمان بیماری ارتفاع با اکسیژن درمانی hyperbaric
در اکسیژن درمانی هایپرباریک از اتاق‌هایی با طراحی خاص استفاده می‌کند که فشارهای بالا را تحمل می‌کنند. هوا در سطح دریا حاوی 21 درصد اکسیژن است، در حالی که اکسیژن درمانی هایپرباریک می‌تواند تا 100 درصد اکسیژن خالص را ارائه دهد. این شکل از درمان، بدن را با اکسیژن پر می‌کند و علائم ارتفاع زدگی را تسکین می‌دهد. یک سیلندر اکسیژن قابل حمل، اکسیژن را از طریق ماسک صورت یا هود تزریق می‌کند.
به یاد داشته باشید، هرگز از اکسیژن درمانی یا داروهای بیماری ارتفاع برای ادامه صعود پس از بروز علائم استفاده نکنید. نتیجه می‌تواند کشنده باشد.
